Jak wywoływać RAWy?

Wiesz już co to jest RAW, nauczyłeś się również jak załadować zdjęcia do Lightrooma, oraz jak szybko i skutecznie przeprowadzić selekcję zdjęć. Czas dowiedzieć się jak wywoływać RAWy. Pokażę Ci to na przykładzie programu Adobe Lightroom, ale możesz również skorzystać z Camera RAW, dołączanego do Photoshopa, albo z Capture One.

Inne programy, w tym darmowe, opisałem tutaj: co to jest RAW. Co ważne gdy opanujesz wywoływanie zdjęć w jednym programie, będziesz w stanie w miarę szybko przestawić się na inny – suwaki są zwykle te same, lub bardzo podobne.

Moduł Develop

Do wywoływania zdjęć w programie Adobe Lightroom służy moduł Develop. Pomiędzy poszczególnymi modułami przełączasz się na górnej belce Lightrooma. Po kliknięciu Develop program przełączy się w tryb wywoływania zdjęć. Ekran jest podzielony na następujące sekcje:

• na samym dole – miniaturki zdjęć
• w środkowym oknie – zdjęcie, nad którym aktualnie pracujesz
• po prawej stronie – panel narzędziowy, to tutaj znajdziesz magiczne suwaczki, które pozwalają na modyfikację poszczególnych wartości, które odpowiadają za finalny wygląd zdjęcia. Zaczynamy!

Panel narzędziowy

Histogram

W prawym górnym rogu panelu znajduje się histogram – co to jest histogram opisywałem już wcześniej, warto się zapoznać z tym wpisem. Wiedza na temat histogramu jest szczególnie przydatna podczas wywoływania zdjęć.

Zwróć uwagę na dwie strzałki w oknie histogramu – w jego lewym i prawym górnym rogu. Kliknięcie w lewą strzałkę pokaże Ci miejsca, w których na zdjęciu brakuje informacji ze względu na niedoświetlenie. Prawa pokaże obszary prześwietlone. Podczas wywoływania zdjęcia możesz je włączyć i w taki sposób operować suwakami, aby uniknąć niedoświetleń i przepaleń.

Dodatkowo, gdy najedziesz myszką na histogram zwróć uwagę, że podświetlają się równocześnie suwaki na dole. Jeśli jesteś w lewej, skrajnej części histogramu podświetlą się czernie (blacks), na prawo od czerni – cienie (shadows), w środku ekspozycja (exposure), na prawo jasne obszary (highlights) i przy prawej krawędzi histogramu – biele (whites). Przyciskając lewy przycisk myszy w ramach danego obszaru i przesuwając mysz w górę lub w dół masz możliwość manipulowania suwakiem odpowiadającym za dany obszar już z poziomu histogramu.

Narzędzia

W małej belce pod histogramem znajdziesz przydatne narzędzia reprezentowane przez ikony. Po kliknięciu w daną ikonę poniżej rozwinie się nowa sekcja umożliwiająca przeprowadzenie konkretnej operacji. Od lewej:

Crop overlay

Bardzo przydatne narzędzie służące do kadrowania i prostowania zdjęć. Po kliknięciu w ikonę Crop Overlay zdjęcie dostaje obramówkę, która pozwala zmienić jego rozmiary. Wystarczy najechać myszką na róg, lub daną krawędź, aby zmienić kadrowanie – czyli zmienić obszar, który będzie finalnie zaprezentowany na naszym zdjęciu.

Po prawej stronie w tej sekcji znajduje się ikona kłódki. Pozwala ona zablokować przekształcenie rozmiaru zdjęcia, tak aby zmiana wymiarów była proporcjonalna do oryginalnego formatu (np. 4×3, 16×9, 5×7). Po kliknięciu w tekst znajdujący się obok kłódki możemy sami zmienić format zdjęcia, wybierając go z listy, lub samemu wpisując jaki ma być stosunek dłuższego boku do krótszego (opcja enter custom).

Spot removal

Narzędzie do wykonywania prostych korekt niedoskonałości skóry, usuwania paprochów, zanieczyszczeń obiektywu, matrycy, generalnie cyfrowego retuszowania obiektów, których nie chcesz mieć na swoich zdjęciach. Należy tu wyraźnie zaznaczyć, że jeśli potrzebujesz przeprowadzić poważne czyszczenie skóry np. na potrzeby fotografii beauty będziesz to robił w Photoshopie, który jest programem do typowego retuszu. Przy prostych operacjach tego typu Lightroom powinien wystarczyć.

Masz do wyboru dwa sposoby działania pędzla: clone lub heal.

Brush clone – Lightroom będzie kopiował kolor i fakturę z jednego miejsca w drugie. Ta metoda zadziała np. wtedy gdy chcesz usunąć kontakt z białej, jednolitej ściany. Korekty skóry tą metodą raczej nie przyniosą pożądanego efektu – narobisz dużo sztucznych, okrągłych kółek na twarzy swojego modela, a przecież nie o to chodzi :).
Brush Heal – Lightroom czerpie z miejsca źródłowego, jednak wklejając w miejsce docelowe odpowiednio modyfikuje wklejkę tak, aby jak najlepiej pasowała do korygowanego miejsca
Size – rozmiar pędzla
Feather – odpowiada za ustawienie rozmycia pędzla – czyli czy pędzel zaczyna działać od razu od krawędzi, czy jest pewien obszar miękkiego przejścia od krawędzi w stronę środka, gdzie siła oddziaływania pędzla rośnie. Musisz samemu popróbować różnych ustawień, jednak w praktyce często będziesz ustawiał feather na 0.
Opacity – przezroczystość, czyli siła działania nakładanej korekty. Znowu musisz popróbować i dostosować wartość do konkretnej sytuacji, często jednak sprawdzi się wartość 100.

Red eye correction

Narzędzie służące do korekty czerwonych oczu. Przyznaję bez bicia, że nigdy nie korzystałem z tego narzędzia. Czerwone oczy powstają na skutek odbicia światła wpadającego do oka na wprost i odbijającego się od wewnętrznej części oka, czyli… ze względu na użycie lampy błyskowej wbudowanej w aparat. Czytasz blog fotograficzny, więc nie stosujesz lampy wbudowanej w aparat (mam nadzieję :)).

Red Eye – oko ludzkie
Pet Eye – oko zwierzaka

Graduated filter

Pozwala nałożyć na część obrazu coś w rodzaju cyfrowego filtra połówkowego. Jest to niezmiernie przydatne narzędzie, szczególnie w fotografii krajobrazowej, gdzie często niebo jest znacznie jaśniejsze niż fotografowana scena. Wtedy albo widzimy szczegóły na niebie, a scena jest zbyt ciemna, albo tracimy szczegóły na niebie, ale scena jest odpowiednio naświetlona. Nałożenie tego filtru pozwala na korektę wybranych parametrów obrazu tylko w tej części zdjęcia, która obejmuje filtr. Po nałożeniu filtra operujesz suwakami (działanie poszczególnych suwaków opisuję poniżej), następnie klikasz w done, pod zdjęciem.

Radial filter

Radial filter to taki sam filtr jak wcześniejszy, różni się jednak kształtem – operujesz obszarami kolistymi, eliptycznymi.
Zwróć uwagę na opcję Invert, na dole poniżej suwaków – jest to odwrócenie maski, czyli obszaru zmian, na który będą wpływać zmiany. Jeśli wybierzesz invert zmieniasz obszar w środku zaznaczenia, jeśli nie – zmianom podlega wszystko za wyjątkiem zaznaczonego obszaru.

Adjustments brush

Adjustments brush działa podobnie jak dwa poprzednie, pozwala jednak precyzyjnie zaznaczyć, zamalować dany obszar zdjęcia, który następnie możesz zmodyfikować suwakami według uznania, korygując ekspozycję, balans bieli, cienie, itp.

Sekcje suwaków

Suwaki służące do zmiany poszczególnych wartości pogrupowane są w sekcje, które znajdują się poniżej belki narzędzi. Po kolei od góry są to:

Basic – podstawowa, najczęściej wykorzystywana sekcja. Tutaj znajdują się suwaki odpowiadające za modyfikację najważniejszych wartości takich jak ekspozycja, kontrast, czy balans bieli. Na tej sekcji skupimy się w tym wpisie.

Tone Curve – umożliwia korektę ekspozycji zdjęcia, kontrastu w określonym zakresie krzywej tonalnej – np. w światłach, w cieniach, półcieniach, etc.

HSL/ Color – HSL, czyli Hue – odcień, Saturation – nasycenie, Luminance – jasność – ta sekcja suwaków pozwala na operacje na konkretnych kolorach – zmianę odcieni, nasycenia i jasności konkretnych kolorów.

Split toning – nieco bardziej zaawansowana opcja, umożliwia wprowadzenie różnych odcieni kolorystycznych w wybrane zakresy tonalne zdjęcia – np. w cieniach wprowadzamy więcej czerwieni, w światłach więcej niebieskiego – można w ten sposób uzyskać bardzo ciekawe efekty. Wiele presetów Lightrooma silnie bazuje na tej funkcji.

Detail – zakładka daje nam możliwość odszumiania oraz wyostrzania zdjęć

Lens Corrections – umożliwia automatyczną korektę zniekształceń zdjęcia, wywołanych przez niedoskonałości optyczne obiektywu, którym wykonano zdjęcie. Lightroom posiad wbudowaną, ciągle aktualizowaną bazę obiektywów, wraz z korektami, które należy wprowadzić, aby zniwelować wywoływane przez nie zniekształcenia obrazu.

Transform – sekcja umożliwiająca wykonanie korekt zdjęcia – rozciągnięcia w pionie, w poziomie, korektę architektury, etc.

Effects – możemy dodać różne efekty takie jak ziarno (symulowanie fotografii analogowej) lub winieta.

Calibration – zaawansowana funkcja, umożliwia przeprowadzenie dokładnej kalibracji kolorystycznej aparatu. Używasz do tego specjalnej płytki zawierającej wzorce poszczególnych kolorów. Nie będziemy się tym zajmować w tym wpisie.

Zanim zaczniesz

Wywoływanie cyfrowe to proces, w którym należy wykazać się dużą dozą subtelności i zmysłem estetycznym. Na początek ważne jest, abyś nie przesadzał z dodawaniem lub odejmowaniem wartości sterowanych poszczególnymi suwakami. Przesada w każdą stronę nie da dobrych efektów. W miarę jak Twoje doświadczenie w wywoływaniu będzie rosło, będziesz coraz lepiej wyczuwał granicę, której nie powinieneś przekraczać. Po wywołaniu zdjęcie powinno wyglądać naturalnie, chyba że intencjonalnie chcesz osiągnąć jakiś artystyczny efekt. Jednak z całą pewnością na początk umiar będzie Twoim najlepszym przyjacielem.

Sekcja Basic

Color/ Black&White

Color/ Black&White – te dwa przyciski umożliwiają konwersję zdjęcia na czarno-białe i z powrotem.

Balans Bieli

WB – czyli White Balance, umożliwia skorygowanie balansu bieli (co to jest balans bieli [http://poczatkujacyfotograf.pl/jak-ustawic-balans-bieli/]opisałem w poprzednim wpisie). Możemy wybrać konkretne ustawienie balansu bieli z rozwijanego menu. Może to być:

• As Shot – balans bieli ustawiony w aparacie w momencie wykonywania zdjęcia
• Auto – automatyczna korekta na bazie algorytmów analizujących kolorystkę zdjęcia wbudowana w Lightroom
• Daylight – światło dzienne
• Cloudy – pochmurny dzień
• Shade – cień
• Tungsten – światło żarowe
• Fluorescent – światło jarzeniowe
• Flash – lampa błyskowa
• Custom – ustawienie balansu bieli we własnym zakresie używając programu Lightroom

Balans bieli zmieniasz przy użyciu dwóch suwaków:

• Temp – temperatura – po lewej stronie zimna temp. zdjęcia, po prawej ciepła
• Tint – zabarwienie – po lewej stronie zielenie, po prawej fiolety

Dodatkowo przy pracy nad korektą balansu bieli bardzo przydaje się następujące narzędzie:

white balance selector – ikona pipety, po lewej stronie sekcji odpowiadającej za modyfikacje balansu bieli. To bardzo pomocne narzędzie, bazujące na wskazaniu wzorcowego koloru na zdjęciu. Jak to działa? Szukasz na zdjęciu koloru białego (np. biała bluzka, lub jeśli nie ma nic białego, a na zdjęciu widać twarz, możesz wskazać białko oka) lub kolor szary, a następnie najpierw klikasz w pipetę, nakierowujesz ją precyzyjnie na szary lub biały kolor i klikasz w to miejsce końcówką pipety. Wskazane miejsce Lightroom potraktuje jako kolor wzorcowy i dostosuje balans bieli całego zdjęcia na tej podstawie. Bardzo przydatna funkcja. Fotografując podczas sesji dobrym pomysłem jest ustawienie aparatu na stałą wartość balansu bieli np. w Kelwinach i sfotografowanie na pierwszym zdjęciu szarej karty. Oszczędzi ci to masę roboty (oczywiście pod warunkiem, że w trakcie sesji nie zmieni się temperatura barwy).

Zamiast posługiwania się suwakiem Temp możesz również wpisać konkretną wartość liczbową wyrażoną w Kelvinach (np. 5500)

Exposure – korekta ekspozycji

O ekspozycji i trójkącie ekspozycji pisałem przy okazji wpisu o tym jak przełączyć aparat w tryb manualny – jeśli nie wiesz co to jest – polecam lekturę. Suwak exposure umożliwia wprowadzenie korekty ekspozycji (czyli w bardzo dużym uproszczeniu tego jak jasne lub jak ciemne jest zdjęcie) o +/- 5 EV – czyli działek przesłony. To dużo i nigdy nie powinieneś być zmuszony do korekty aż o 5 EV. Lepiej zrobić zdjęcie ponownie :). Oczywiście lekkie korekty ekspozycji są jak najbardziej okej.

Contrast

Reguluje poziom kontrastowości zdjęcia.

Światła, cienie, biele czernie

Highlights – jasne obszary – działanie tego suwaka dobrze pokazuje zbyt jasne niebo, w którym nie za bardzo widoczne są szczegóły – przesunięcie suwaka w lewo pozwala wydobyć szczegóły na niebie (które zwykle jest jednym z jaśniejszych obszarów na Twoim zdjęciu) – spróbuj sam.
Shadows – ciemne obszary
Whites – Biele
Blacks – Czernie

Clarity, Dehaze, Vibrance, Saturation

W zakładce Basic znajdują się jeszcze 4 przydatne suwaki:

Clarity – tłumaczony jako przejrzystość, wyrazistość odpowiada za rozmycie lub przedstawienie szczegółów zdjęcia. Nie należy przesadzać z tym suwakiem, szczególnie w fotografii portretowej.
Dehaze – gdy fotografujesz krajobrazy zdarza się czasem, że natrafiasz na lekko nieprzejrzyste powietrze, jakby zamglone, które istotnie wpływa na przejrzystość, ostrość zdjęcia. Nieprzypadkowo w fotografii krajobrazowej najlepszy czas to chwila krótko po deszczu – gwarantuje czyste, przejrzyste powietrze. W uzyskaniu tego efektu pomaga również suwak Dehaze. Funkcja pojawiła się w Lightroom CC – nie znajdziesz jej w starszych wersjach programu.
Vibrance – zwiększa nasycenie kolorów stonowanych
Saturation – zwiększa nasycenie wszystkich kolorów

Lens Corrections

Ta sekcja, jak już wspomniałem na wstępie, pozwala na wprowadzenie do zdjęcia korekt, które niwelują niedoskonałości optyczne obiektywu.

Profile/ Manual – umożliwia przełączenie pomiędzy trybem automatycznym, bazującym na zapisanych profilach dla konkretnych obiektywów i trybem manualnym. Ja używam trybu auto – czyli Profile.

Remove Chromatic Aberration – eliminuje aberrację chromatyczną – zniekształcenie optyczne, które pojawia się czasem na krawędziach fotografowanych przedmiotów (fioletowe zabarwienia tuż przy krawędzi)
Enable Profile Corrections – włączenie korekty zniekształceń generowanych przez obiektyw. Informacje o sprzęcie jakim zostało wykonane konkretne zdjęcie są zapisane w metadanych pliku RAW. Po zaznaczeniu boxu enable profile correction w rozwijanych listach poniżej powinna się podstawić marka obiektywu, konkretny model i nazwa profilu, który zostanie użyty do naniesienia korekt. Tutaj ważne jest posiadanie aktualnej wersji Lightrooma. Adobe cały czas uaktualnia bazę dostępnych obiektywów i aparatów.

Poniżej znajdują się dwa suwaki umożliwiające dozowanie ilości automatycznej korekty zniekształceń:

Distortion – zniekształcenia optyczne (zniekształcenie beczkowe, itp.)
Vignetting – winietowanie, czyli pojawianie się na zdjęciu efektu winiety – szarości w rogach zdjęcia

Kopiuj wklej – najważniejsze

Mój proces wywoływania zdjęć zaczynam od załadowania zdjęć do Lightrooma, następnie przeprowadzam selekcję. Te zdjęcia, które przechodzą proces selekcji wywołuję. Zaczynam od pierwszego zdjęcia na panelu miniaturek na dole, ułożone są chronologicznie, według daty utworzenia. Najpierw koryguję zniekształcenia obiektywu w zakładce Lens Corrections, następnie po kolei przechodzę przez narzędzia kadrowania i suwaki w zakładce Basic. Jeśli to konieczne nakładam filtr połówkowy i dokonuję odpowiedniej korekty. Następnie wciskam na zdjęciu CTRL+C, wybieram te kategorie zmian, które chcę skopiować, potwierdzam, następnie zaznaczam kolejne zdjęcie i wciskam CTRL+V. Powoduje to skopiowanie zmian z poprzedniego zdjęcia na aktualne. Jest to bardzo przydatna funkcja, oczywiście zakładając, że warunki oświetleniowe są zbliżone. Jeśli są to dwa totalnie różne kadry, wykonane przy różnym oświetleniu, z bardzo różnymi ustawieniami ekspozycji ta metoda się nie sprawdzi. Na ogół jednak następujące po sobie zdjęcia są podobne i można w ten sposób zaoszczędzić naprawdę masę czasu.

Eksport zdjęcia po wywołaniu

Gdy proces wywołania zostanie ukończony możesz przystąpić od eksportu zdjęć. Eksport umożliwia zapisanie materiału w wybranym formacie, JPEG, TIFF lub inny wybrany.

1. Zanim przystąpisz do eksportu musisz zaznaczyć (np. z SHIFTem) zdjęcia, które chcesz eksportować.
2. Następnie wybierasz z menu File > Export lub wciskasz CTRL + SHIFT + E.
3. Pojawia się okno dialogowe w którym musisz określić kilka parametrów:
   • Miejsce – katalog, w którym chcesz zapisać zdjęcia.
   • Nazwę – jak chcesz nazywać pliki – czy będa to nazwy oryginalne, takie jaki nadaje aparat, czy zmienisz nazwę dodając do tego sekwencję od 1 do n.
   • Format pliku – możesz wybrać JPEG, PSD, TIFF, DNG lub oryginalny format w jakim importowałem zdjęcie do Ligtrooma. Najczęściej będziesz pewnie wybierał format JPEG, czasem TIFF jeśli będziesz chciał zdjęcie oddać do druku.
   • Wielkość zdjęcia – Lightroom może podczas eksportu zmniejszyć zdjęcie do określonego rozmiaru. Czasem, szczególnie na potrzeby publikacji w Internecie nie potrzebujesz oryginalnego (czyt. wielkiego) rozmiaru. Masz tedy możliwość zaznaczenia opcji Resize to Fit i wybrać kryterium, którym będzie się kierował LR zmniejszając zdjęcia. Ja zwykle wybieram Long edge i zaznaczam Don’t Enlarge, nastepnie wpisuję wartość liczbową (np. 2048) i wybieram pixele. Powoduje to zmniejszenie zdjęcia do 2048 pikseli mierząc dłuższą krawędzią zdjęcia.
   • Sharpening – możesz dodać wyostrzanie na potrzeby druku.
   • Metadata – decydujesz czy Lightroom ma podczas eksportu wyczyścić Metadane znajdujące się w zdjęciach, czy np. zostawić jedynie wybrane.
   • Watermarking – możesz dodać znak wodny (np. swoje nazwisko, koniecznie z dopiskiem Photography 🙂 ).
4. Export – po wciśnięciu Lightroom rozpoczyna proces eksportu, a Twoje fotki lądują w wybranym folderze, zgodnie z zaznaczonymi powyżej opcjami

Ustaw jeszcze…

Warto w ustawieniach Lightrooma zaznaczyć opcję, która spowoduje, że zmiany wykonywane na poszczególnych zdjęciach będą dodatkowo zapisywane w osobnym pliku. Dzięki temu będziesz miał gwarancję, że nie utracisz zmian, które wprowadziłeś podczas wywoływania danego zdjęcia – np. podczas migrowania katalogu ze zdjęciami na nowy komputer. Może mieć to znaczenie, gdy po latach chcesz komuś ponownie wysłać dane zdjęcie eksportując je z RAWa i chcesz dodatkowo, aby było wywołane dokładnie tak samo jak wcześniej – np. zdjęcie było gdzieś wykorzystywane, publikowane. Jak to zrobić? Możesz każde wywołane zdjęcie eksportować do formatu TIFF, ale musisz się liczyć z faktem, że TIFFy zajmują znacznie więcej miejsca niż JPEGi, albo możesz sprawić, aby Lightroom zapisywał informacje o zmianach dokonanych w RAWie w specjalnym pliku w formacie XMP.

Ścieżka do konfiguracji tej opcji:

Lightroom > File > Preferences > Performance > Go to catalog Settings > Metadata

Następnie zaznacz opcję trzecią od góry:
Automatically write changes into .XMP

Na koniec

Fotografowanie w RAWach i późniejsze ich samodzielne wywoływanie to dobra droga rozwoju dla początkującego fotografa. Jest wiele plusów: po pierwsze wywołując swoje zdjęcia ponownie je analizujesz – zwracasz uwagę na kadrowanie, ekspozycję, wyciągasz wnioski, myślisz co nie zagrało i co mógłbyś zrobić inaczej, lepiej. Innymi słowy – rozwijasz się.

Dodatkowo, proces wywoływania skutecznie wpływa na samodyscyplinę. W dobie cyfrowej fotografii jesteś bezkarny, możesz zrobić praktycznie dowolną liczbę zdjęć, tylko później okazuje się, że nie masz już ochoty oglądać takiej ich ilości. Gwarantuję Ci, że jedna sesja selekcji, gdzie z 1000 zdjęć masz wybrać 100, skutecznie sprowokuje cię do przemyśleń na temat bezmyślnego wciskania przycisku migawki i zmiany zachowania. Bardzo szybko wyrobisz w sobie dyscyplinę i będziesz wyjmował aparat tylko w tych sytuacjach, które naprawdę są tego warte.

Na koniec, format RAW niesie ze sobą daleko idące możliwości kształtowania finalnego obrazu. I nie chodzi tutaj o bajkowe zakrzywianie rzeczywistości (choć to też możliwe :)), ale o przeprowadzenie zaawansowanej korekty zarejestrowanego przez aparat obrazu, bez utraty jakości. Nie zrobisz tego jeśli fotografujesz w formacie JPEG, nie bez utraty jakości zdjęć. Idź zatem i fotografuj w RAWach :).

Jeśli ten wpis był dla Ciebie wartościowy, tradycyjnie proszę udostępnij go na Facebooku, albo wyślij do znajomych zainteresowanych fotografią. Pomaga mi to dotrzeć do kolejnych czytelników i motywuje do dalszego rozwoju bloga. Dzięki wielkie! 🙂 Zachęcam również do zapisu na newsletter – dzięki temu nie przegapisz kolejnego wpisu ;).

[FM_form id=”4″]