Jak robić zdjęcia krajobrazowe – 10 porad

Lato to czas podróży – idealny czas na zdjęcia krajobrazowe. Jedziesz na wakacje, żeby odpocząć, złapać dystans. Czasem wybierasz nowe, nieznane Ci miejsce, innym razem odwiedzasz ulubione, dobrze Ci już znane lokalizacje. Podpowiem ci jak sprawić, aby Twoje wakacyjne wspomnienia, utrwalone na karcie pamięci (lub kliszy) prezentowały się jeszcze lepiej :). Nawet jeśli zawsze wypoczywasz w stałym, dobrze Ci znanym miejscu, a może właśnie wtedy, masz szansę na uchwycenie świetnego kadru.

Dziś mam dla Ciebie 10 porad jak zrobić dobre zdjęcie krajobrazowe, zapraszam!

1. Szeroki kąt

Weź ze sobą szerokokątny obiektyw. Co to znaczy szerokokątny? To niska wartość ogniskowej 10, 18, 24mm. Im mniejsza ogniskowa, tym szerszy kąt “widzenia” obiektywu. Inaczej mówiąc – stojąc w danym miejscu zarejestrujesz większy, szerszy obraz. Dzięki temu będzie Ci łatwiej uchwycić ten wspaniały krajobraz przed Tobą.

Ponadto, zdjęcia wykonane szerokokątnym obiektywem sprawiają wrażenie jakby oglądający przenosił się do tego miejsca. Na zdjęciu zrobionym szerokokątnym obiektywem wszystko jest jakby na wyciągnięcie ręki. To jest właśnie jedna z przyczyn, dla których dobre zdjęcia krajobrazowe wydają się takie realne, przenosząc Cię w sfotografowane miejsce. Zapamiętaj – w krajobrazie “idź szeroko” :).

2. Przysłona

Kolejny aspekt techniczny, który należy uwzględnić, jeśli chcesz, aby Twoje zdjęcie krajobrazowe miało to “coś”. W tej dziedzinie fotografii zawsze będziesz dążył do tego, aby jak największy obszar na zdjęciu był maksymalnie ostry. Jak to osiągnąć? Ustaw odpowiednią wartość przysłony (jeśli nie wiesz dlaczego, przeczytaj również wpis jak robić lepsze zdjęcia?).

Odpowiednie będą wartości przysłony f8, f11, niektórzy mówią nawet o f16 – to ustawienie daje maksymalnie dużą głębię ostrości. Prostym językiem: duży obszar “w głąb” Twojego zdjęcia będzie ostry i wyraźny. Ale nie należy przesadzać. Zbyt duża wartość przysłony powoduje występowanie niekorzystnego zjawiska optycznego – dyfrakcji – które powoduje pogorszenie ostrości.

3. Statyw

Rób zdjęcia przy wykorzystaniu statywu (przeczytaj wpis jak wybrać statyw?, oraz jak fotografować ze statywu?). Pamiętaj o wybraniu trybu podniesienia lustra, wyłączeniu redukcji wibracji w obiektywie, skorzystaj z wężyka spustowego, pilota lub timera.

Wszystkie te magiczne zabiegi są po to, aby Twoje zdjęcie było jak najbardziej ostre. Ma to duże znaczenie szczególnie wtedy, gdy jest mało światła i korzystasz z dłuższych czasów naświetlania. Statyw i wszystkie powyższe ustawienia zapobiegają drganiom, dzięki temu Twoje zdjęcie nie będzie “poruszone” – będzie ostre.

4. Długi czas naświetlania

Czasami będziesz korzystał z długiego czasu naświetlania – rozmycie chmur na niebie, płynąca woda, lub gdy fotografujesz przy małej ilości światła. Aby odpowiednio ustawić ekspozycję najlepiej przełączyć aparat w tryb manualny – M. Daje on pełną kontrolę nad wszystkimi parametrami (przeczytaj wpis jak przełączyć aparat w tryb manualny?).

Jeśli fotografujesz po zmroku, lub światła jest  mało – ustawiasz odpowiednio długi czas naświetlania, przesłonę f8, f11, lub f16, a ISO jak najmniejsze.
Większy problem pojawi się, gdy w dzień chcesz uzyskać efekt rozmytego nieba, rozmycia zafalowania lub wody płynącej w strumieniu. Najprawdopodobniej, po ustawieniu długiego czasu naświetlania (które pozwoli na rozmycie ruchu chmur lub wody) światła będzie zbyt dużo, aby ekspozycja była prawidłowa. Wtedy konieczne będzie zastosowanie specjalnego filtru szarego – ND (neutral density). Jest to kawałek przyciemnionego szkła, nakręcanego na obiektyw, który ogranicza dopływ światła i umożliwia zastosowanie dłuższego czasu naświetlania.

Filtry ND oznaczane są cyframi 8, 16, 32 – im wyższy numer, tym więcej światła zostanie zatrzymane (tym ciemniejszy filtr). Polecany producent filtrów tego typu to np. Hoya. Filtry tej firmy nie należą niestety do najtańszych, jednak musisz pamiętać, że im gorszej jakości filtr, tym słabsze jego właściwości optyczne. Korzystanie z drogiego, doskonałego optycznie obiektywu może stać się bezcelowe po nakręceniu taniego filtra.

5. Rozpoznanie

Fotografowie krajobrazowi bardzo często wcześniej odwiedzają miejsce, w którym zamierzają fotografować. Gdy jesteś w nowym miejscu, przy okazji zwykłego zwiedzania napotykasz zapierający dech w piersi krajobraz. Słońce w zenicie, światło nie ciekawe, zdjęcie nie bedzie zapewne najbardziej udane. Ale, nic straconego – znalazłeś to idealne miejsce. Warto je zapamiętać i przemyśleć kilka aspektów:

• gdzie w tym miejscu będzie słońce o świcie, a gdzie będzie o zachodzie?
• ile czasu będziesz potrzebował, aby wrócić do tego miejsca?
• kiedy możesz tam wrócić?

Powyższe aspekty są ważne – nie chcesz wstać w środku nocy tylko po to, aby spóźnić się na odpowiednią godzinę i przegapić idealne światło. Albo, po wstaniu o 4 rano i np. godzinnej podróży odkryć, że słońce w twoim upatrzonym miejscu świeci centralnie w obiektyw (chyba, że jest to zgodne z Twoim pomysłem na zdjęcie…).

Wielu mistrzów fotografii krajobrazowej – takich jak np. “Ansel Adams”, o którym pisałem we wpisie mistrzowie fotografii, przeprowadzało się w okolice miejsc, które lubili fotografować (w przypadku Adamsa był to park Yosemite w Kalifornii). Dzięki temu mogli szybko reagować na zmieniające się warunki pogodowe i być w odpowiedniej chwili, w odpowiednim miejscu i tworzyć te niepowtarzalne kadry, które podziwiamy do dziś.
Dlatego ćwicząc fotografię krajobrazową, w ramach rozpoznania, warto znaleźć urokliwe miejsce niezbyt odległe od Twojego domu. Gdy zauważysz wyjątkowe światło, sprzyjające warunki pogodowe – ciekawe formacje chmur, piękny zachód – będziesz mógł szybko dotrzeć w to miejsce i zrobić wymarzone zdjęcie.

6. Pogoda

Jak już wspomniałem powyżej, w zdjęciach krajobrazowych ogromną rolę odgrywają warunki pogodowe. Odpowiednie światło, ciekawe niebo, lekka mgiełka podnosząca się nad polem – to wszystko sprawia, że Twoje zdjęcie nie jest tylko jednym z setek, czasem tysięcy zdjęć zrobionych w danym miejscu, ale staje się tym unikalnym, jedynym w swoim rodzaju. Takie zdjęcie ma w sobie to “coś”. Piękne światło, niezwykłe chmury, nasycone kolory – jednym słowem klimat, który wywołuje emocje, a dla Ciebie jest źródłem satysfakcji i motywuje do dalszej pracy.

Ważnym czynnikiem są opady. Zdjęcia wykonane po deszczu charakteryzują się lepszym kontrastem, kolory są wyraźniejsze, bardziej nasycone. Deszcz spłukuje pył unoszący się w powietrzu, oczyszcza rośliny. Dlatego ustawienie się z aparatem w wymarzonym miejscu, aby wykonać zdjęcie zaraz po tym, gdy przestanie padać to bardzo dobry pomysł. Im więcej czynników pogodowych jest spełnionych, tym lepsze i bardziej wyjątkowe będzie Twoje zdjęcie. Musisz mieć świadomość powyższego i zwracać uwagę na warunki pogodowe. Bądź zawsze gotowy do uchwycenia tego idealnego kadru.

7. Pora dnia

No właśnie, pora dnia czyli odpowiednie światło. Jak to w fotografii – nie ma dobrego zdjęcia bez odpowiedniego, interesującego światła. To właśnie światło w dużej mierze wpływa na klimat Twojego zdjęcia. Najciekawsze światło jest o świcie, oraz o zachodzie słońca. O tych porach dniach fotografowie często mówią “magiczna godzina” (jeszcze zanim wzejdzie słońce, lub tuż po tym gdy zajdzie) lub “złota godzina” (tuż po wchodzie słońca i tuż przed zachodem słońca).

Kiedy piszę te słowa (17 lipca 2017) poranna magiczna (i później złota) godzina w Polsce rozpoczyna się o 3:51 i kończy o 5:29. Wieczorna rozpoczyna się o 19:56 i kończy o 21:34. O co chodzi? Podczas świtu i zmierzchu światło ma inną temperaturę barwy niż w ciągu dnia. Wynika to z faktu, że promienie słońca, które jest nisko nad horyzontem, muszą przebić się przez gęstsze warstwy atmosfery. W efekcie, część niebieskiego widma światła jest rozpraszana. Światło zmienia zatem swoją barwę (temperatura światła to ok. 2000K przed wschodem i ok. 3500K tuż po wschodzie vs. ok. 5500K w ciągu dnia). Dodatkowo światło jest wtedy bardziej miękkie, rozproszone, nie rzuca ostrych cieni. Czyli jest dokładnie takie, o jakim marzy każdy fotograf.

Czas trwania i godziny rozpoczęcia magicznej godziny zależą od pory roku i szerokości geograficznej. W zimę nie musimy zrywać się tak wcześnie jak w lato.
Niestety, jeśli o mnie chodzi, zupełnie nie wiem jak to się dzieje, ale gdy cudem obudzę się o 3 w nocy i przez moją głowę przebiega myśl – „iść robić zdjęcia?”, czy też może „dalej spać?” jakoś nigdy nie zastanawiam się zbyt długo. Może dlatego tak mało moich zdjęć krajobrazowych zrobiłem o świcie :).

W sieci można znaleźć przydatne aplikacje na telefon, które  podpowiedzą Ci, o której godzinie dokładnie rozpocznie się magiczna godzina. Uwzględniają twoją aktualną lokalizację, albo umożliwiają sprawdzenie dla innej, wybranej lokalizacji.

Aplikacja na iOS (iPhone’a) nazywa się Magic Hour i jest do pobrania stąd.
Podobna aplikacja na Androidzie to Exsate Golden Hour – znajdziesz ją tutaj.

8. Kadrowanie

Ten temat przewija się w każdej dziedzinie fotografii. Nie ma dobrego zdjęcia bez przemyślanego kadru. Odpowiednie kadrowanie wzmacnia odbiór zdjęcia, pozwala odpowiednio przedstawić fotografowaną scenę. Twoi odbiorcy nie powinni mieć wątpliwości co chciałeś przedstawić wciskając przycisk migawki. A Twoje zdjęcie powinno wywoływać emocje. Zaskakiwać niecodziennym uchwyceniem tematu, wykorzystaniem ciekawego punktu widzenia, zestawieniem fotografowanych obiektów tak, aby zdjęcie wywoływało uśmiech, zdziwienie, podziw, zaskoczenie. W tym wszystkim pomoże Ci odpowiednie kadrowanie.

Zanim zrobisz zdjęcie powinieneś się chwilę zastanowić, spojrzeć na fotografowaną scenę i pomyśleć, które elementy uchwycić, które pominąć, czy korzystać z uniwersalnych zasad kadrowania, takich jak np. zasada trzecich (przeczytaj wpis o tym jak kadrować zdjęcie). A jeśli zdecydujesz się na złamanie reguł, powinieneś wiedzieć dlaczego je łamiesz, czemu to ma służyć, co chcesz w ten sposób osiągnąć?

Odpowiednie kadrowanie, jak przekonuje David duChemin (książki dla początkującego fotografa), to swego rodzaju wizualny język – język fotografii, którym przekazujesz odbiorcom zdjęć określone emocje, informacje, wiadomości. Dobrze by było, aby ten język był dla Twoich odbiorców zrozumiały, aby wiadomo było dlaczego zrobiłeś dane zdjęcie, co ono przedstawia. Pomoże Ci w tym właśnie przemyślane kadrowanie.

9. Pierwszy plan

W fotografii krajobrazowej bardzo istotną rolę odgrywa pierwszy plan. Nadaje on Twojemu zdjęciu głębi. Szukając idealnego miejsca zwracaj uwagę na to co znajduje się na pierwszym planie – piękne kwiaty, kamienie, łany zboża, trzciny, łódź zacumowana przy pomoście. Te wszystkie obiekty odpowiednio uchwycone i wkomponowane w Twoje zdjęcie wzbogacą je. Wprowadzą odpowiedni klimat, czasem kontrast. Sprawią, że zdjęcie będzie miało tę głębię, której szuka się w zdjęciach krajobrazowych. Dlatego zwróć uwagę na pierwszy plan i wkomponuj go odpowiednio w kadr.

10. Interesujące obiekty

Twoja fotografia powinna przedstawiać coś interesującego. Coś co spowodowało, że zdecydowałeś się to uwiecznić kadrze. Może to być samotne drzewo na łące, polu. Albo grupa drzew lub innych obiektów stanowiących interesujące powtórzenie – dwóch, trzech, układających się interesujący wzór, linię, etc.

Powinieneś szukać czegoś wyjątkowego, czegoś, co wyjęte z kontekstu poprzez odpowiednie kadrowanie będzie stanowić ciekawą, zaskakującą całość. Scenę, która wzbudzi emocje. Trudno tutaj opisać konkretne reguły. Są minimalistyczne obrazy, na których nie ma żadnych obiektów – tylko przestrzeń utrzymana w określonych, jednolitych tonach i one również potrafią bardzo silnie przemawiać do odbiorców, właśnie swoją prostotą.

Czasem kadr może być przeładowany różnymi obiektami, które jednak zostały ciekawie zestawione i tworzą spójną całość. Za każdym razem  powinieneś mieć jakiś zamysł tego co i w jaki sposób chcesz przestawić na zdjęciu. Może czasem w danym miejscu po prostu nie warto wyjmować aparatu?

11. Większy format

W fotografii krajobrazowej ogromną wagę odgrywa jakość. Często masz do czynienia ze sceną, która charakteryzuje się duża rozpiętością tonalną – czyli różnicą pomiędzy jasnymi obszarami kadru, a ciemnymi. Aparat małoobrazkowy, czyli tzw. pełna klatka nie będzie w stanie zarejestrować tak szczegółowego obrazu jak aparaty średnio czy wielkoformatowe. Polecam lekturę wpisu co to jest średni format?. Może uznasz, że warto zainteresować się tymi poważniejszymi apratami i przeniesiesz swoje hobby na zupełnie inny poziom? Na pewno warto!

12. Rzeźbienie i ulepszanie

Wielu fotografów mówi o tzw. rzeźbieniu kadru. Często ten idealny obraz, który wywołuje dużo pozytywnych emocji nie powstaje za pierwszym razem.

To proces iteracyjny, w którym za każdym kolejnym ujęciem coś dodajesz, czasem ujmujesz, zmieniasz. Pojawia się lepsze światło, doświetlasz zdjęcie dodatkową lampą – np. umieszczoną we wraku samolotu, który stanowi ciekawy pierwszy plan, przesłaniasz lekko obiektyw, etc.

W ramach tego procesu dążysz do tego idealnego zdjęcia, tak jakbyś tworzył rzeźbę, cały czas dokładając nowe elementy, o których wcześniej nie pomyślałeś, albo które nagle się pojawiły dopełniając Twoje dzieło. W efekcie powstaje to jedyne zdjęcie, z którym wracasz z fotograficznej wyprawy spełniony i zadowolony.

Takich kadrów Ci życzę!

Nie ukrywam, że wkładam sporo czasu i energii w opracowanie i przygotowanie wpisów na bloga. Byłoby mi niezmiernie miło, gdybyś pomógł mi dotrzeć do większej liczby czytelników. Jeśli ten wpis był dla Ciebie wartościowy – udostępnij go proszę na Facebooku. Dziękuję!

[FM_form id=”4″]